Na jaką emeryturę może liczyć żołnierz po odbyciu służby wojskowej? Po ilu latach służby może przejść na emeryturę? Jakie warunki musi spełnić oraz jakie mogą mu przysługiwać dodatki? Od czego zależą świadczenia emerytalne?
Emerytura wojskowa wygląda nieco inaczej w zależności od kilku czynników. Dla żołnierzy, którzy rozpoczęli służbę wojskową po raz pierwszy przed 31 grudnia 2012r. będzie ona inna niż dla tych, którzy rozpoczęli dopiero później. Różnić się będzie również w zależności od odbytego stażu, jak i pełnienia służby w konkretnych jednostkach lub na froncie działań wojennych. Poniższy artykuł objaśnia wszystkie zawiłości emerytury wojskowej.
Służba do 31 grudnia 2012r.
Emerytura wojskowa przysługuje żołnierzowi, zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej, który w dniu zwolnienia ze służby posiada 15 lat służby wojskowej w Wojsku Polskim.
Należy pamiętać, że emerytura wojskowa dla osoby, która pozostawała w służbie przed dniem 31 grudnia 2012 r. wynosi 40% podstawy wymiaru za 15 lat służby wojskowej w Wojsku Polskim, a wartość emerytury może wzrosnąć o:
- 2,6% za każdy dalszy rok służby wojskowej
- 2,6% za każdy rok urlopu wychowawczego (nie więcej, niż trzy lata)
- 0,7% za każdy rok urlopu wychowawczego powyżej 3 lat
Pełna emerytura wojskowa może wynosić 70% podstawy wymiaru i przysługuje ona po 29 latach służby.
Emerytura wzrasta o 15% podstawy wymiaru w przypadku, gdy inwalidztwo powstało w związku ze służbą. Jednak emerytura nie może wynosić więcej, niż 75% podstawy wymiaru po 29 latach służby. Nie może też być niższa od najniższej emerytury.
Podstawa wymiaru emerytury za służbę do 31 grudnia 2012r.
Podstawę wymiaru emerytury wojskowej dla żołnierza stanowi wynagrodzenie otrzymywane na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. W skład wynagrodzenia żołnierza zawodowego wchodzi:
- wynagrodzenie zasadnicze
- dodatek za długoletnią służbę wojskową
- dodatki stałe
- 1/12 dodatkowego wynagrodzenia rocznego
Emeryturę podwyższa się dodatkowo o 2% za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio:
- w składzie personelu latającego na samolotach naddźwiękowych
- w składzie załóg okrętów podwodnych
- w charakterze nurków i płetwonurków
- w zwalczaniu fizycznym terroryzmu
oraz o 1% za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio:
- w składzie personelu latającego na pozostałych samolotach i śmigłowcach
- w składzie załóg nawodnych wojskowych jednostek pływających
- w charakterze skoczków spadochronowych i saperów
- w służbie wywiadowczej za granicą
- w oddziałach specjalnych
oraz o 0,5% za każdy rozpoczęty miesiąc pełnienia służby na froncie w czasie wojny lub prowadzenia działań wojennych.
Służba po 31 grudnia 2012r.
Żołnierzowi, który rozpoczynał swoją służbę wojskową po raz pierwszy po 31 grudnia 2012r. emerytura przyznawana była po spełnieniu dwóch warunków: żołnierz musiał ukończyć 55 lat życia oraz odbyć 25-letni staż służby wojskowej. Oba warunki musiały zostać spełniona, a świadczenie emerytalne wynosiło 60% podstawy wymiaru.
Dnia 13 sierpnia 2019 r. Prezydent RP podpisał ustawę o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy:
- Policji
- Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
- Agencji Wywiadu
- Służby Kontrwywiadu Wojskowego
- Służby Wywiadu Wojskowego
- Centralnego Biura Antykorupcyjnego
- Straży Granicznej
- Służby Ochrony Państwa
- Państwowej Straży Pożarnej
- Służby Celno-Skarbowej
- Służby Więziennej
Ustawa ma moc wsteczną obowiązującą od 1 lipca 2019r. i przyznaje prawo do emerytury wojskowej po 25 latach służby bez konieczności osiągnięcia 55 roku życia.
Wysokość emerytury wojskowej
Żołnierzowi, który odbył 25-letnią służbę wojskową przysługuje emerytura w wysokości 60% podstawy wymiaru i może zostać zwiększona o:
- 3% za każdy kolejny rok służby
- 0,5% za każdy rozpoczęty miesiąc służby na froncie i w strefie działań wojennych
Podstawą wymiaru jest średnie wynagrodzenie żołnierza za okres kolejnych 10 lat kalendarzowych. Żołnierz sam wybiera konkretne lata. W przypadku niedokonania wyboru, brane jest pod uwagę ostatnie 10 lat poprzedzających rok zwolnienia ze służby.
Służba rozpoczęta przed 2 stycznia 1999r.
Dla osób, które służbę wojskową rozpoczęły przed 2 stycznia 1999r., emerytura wojskowa wzrasta dodatkowo o:
- 2,6% za każdy rok okresów składowych poprzedzających służbę (nie więcej, niż trzy lata)
- 1,3% za każdy rok okresów składowych ponad trzyletni okres składowy
- 0,7% za każdy rok okresów nieskładowych poprzedzających służbę
Żołnierz może doliczyć do emerytury czas odprowadzania składek emerytalnych i rentowych już po zakończeniu służby. Muszą zostać spełnione dwa warunki:
- emerytura wynosi mniej, niż 75% podstawy jej wymiaru
- emeryt ukończył 55 lat (mężczyzna) lub 50 lat (kobieta) lub stał się inwalidą
Żołnierz, który został przyjęty do służby po 1 stycznia 1999r. ma naliczaną emeryturą wyłącznie za okres pełnienia służby wojskowej.
Dodatki do emerytury wojskowej
Żołnierzowi przebywającemu na emeryturze przysługiwać mogą różnego rodzaju dodatki. Są to m.in.:
- świadczenia socjalne
- dodatek pielęgnacyjny
- prawo do umieszczenia w domu emeryta wojskowego
Świadczenia socjalne
Osobie przebywającej na emeryturze wojskowej przysługuje prawo do świadczeń socjalnych pochodzących utworzonego funduszu socjalnego. Świadczenia te przysługują w wyniku zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, czy przewlekłej choroby osoby pobierającej emeryturę wojskową lub jej członka rodziny.
Za sprawy tworzenia funduszu socjalnego oraz przyznawania świadczeń socjalnych odpowiedzialny jest wojskowy organ emerytalny.
Świadczenia socjalne przysługują w przypadku, gdy dochód na jednego członka gospodarstwa domowego nie nie jest wyższy, niż 95% trzykrotności najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 90% w wieloosobowym.
W szczególnych przypadkach przewiduje się, że można przyznać świadczenia socjalne, nawet jeśli przekroczono wskazany próg dochodu.
Dodatek pielęgnacyjny
Dodatek pielęgnacyjny może przysługiwać emerytowanemu żołnierzowi w dwóch przypadkach:
- uznanie za osobę kompletnie niezdolną do pracy lub samodzielnego funkcjonowania
- ukończenie 75 roku życia
W przypadku ukończenia przez emeryta 75 roku życia, emerytura zostanie powiększona o dodatek urzędu. Nie ma potrzeby składać żadnego wniosku.
W przypadku uznania za osobę niezdolną do pracy lub samodzielnego funkcjonowania, należy złożyć wniosek do wojskowego organu emerytalnego. Do wniosku należy dołączyć informację o stanie zdrowia emeryta z podpisem lekarza prowadzącego.
Jeśli emeryt przebywa w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, nie otrzyma dodatku. Chyba, że przebywa poza daną placówką dłużej, niż 2 tygodnie w miesiącu.
Prawo do umieszczenia w domu emeryta wojskowego
Dom emeryta wojskowego jest całodobową placówką dla osób uprawnionych do emerytury wojskowej oraz członków ich rodzin. Świadczy usługi opiekuńcze i bytowe odpowiadające poziomowi obowiązującemu dla domów pomocy społecznej.
Emeryt wojskowy ma prawo do umieszczenia oraz odpłatnego przebywania w domu emeryta wojskowego. Warunkiem jest brak uzależnienia od jakiegokolwiek środku odurzającego (na przykład alkohol).
Opłata za pobyt w domu emeryta wojskowego wynosi miesięcznie 400% najniższej emerytury. Nie może ona jednak przekroczyć 60% miesięcznego dochodu. W przypadku przebywania w domu emeryta wraz z rodziną, łączna opłata nie może przekroczyć 70% wspólnego dochodu rodziny.
Wypłata emerytury wojskowej oraz dodatków
Emeryturę wojskową wraz ze wszystkimi dodatkami wypłaca wojskowy organ emerytalny. Organem właściwym do ustalania prawa do emerytury i wysokości świadczeń pieniężnych oraz ich wypłaty jest dyrektor wojskowego biura emerytalnego.
Emerytura wypłacana jest co miesiąc z góry dziesiątego dnia każdego miesiąca kalendarzowego, w którym przysługuje świadczenie. Jeśli dziesiąty dzień jest wypada w dniu wolnym od pracy, wypłata powinna zostać dokonana w dniu poprzedzającym dzień wolny od pracy.