Prokurent jest osobą, która usprawnia procesy zarządcze w firmie, a niekiedy wręcz umożliwia jej funkcjonowanie, np. wtedy, gdy właściciel nie ma odpowiednich kompetencji czy nawet ochoty do zajmowania się bieżącymi jej sprawami. Prokurent niekiedy utożsamiany jest z pełnomocnikiem , ale to błąd, bo prokura o niebo przewyższa pełnomocnictwo ogólne. Ustanowienie prokurenta jest możliwe dzięki istnieniu instytucji prokury mającej swe korzenie w niemieckim prawie handlowym z końca XIX w.
Prokura to instytucja mająca długi rodowód z korzeniami w prawie niemieckim, co nie dziwi, jeśli zauważyć, że w doktrynie Niemcy są postrzegane, jako kolebka prawa handlowego z ich kodeksem handlowym HGB (Handelsgesetzbuch) z końca XIXw. W Polsce prokura podpadała pod przepisy rejestrze handlowym z 1919 r., a później, od 1934 r. regulowały ją (aż do września 2000 r.) przepisy Kodeksu handlowego mającego formę Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jego następcą jest obowiązujący obecnie Kodeks spółek handlowych (k.s.h.) z 2000 r. Udzielana jest głównie w ramach funkcjonujących spółek handlowych podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Prokury mogą także udzielić osoby fizyczne o ile są przedsiębiorcami. Jak każda instytucja prawna, prokura również, pełni określone funkcje, które wyznacza jej cel istnienia w porządku prawnym. A jest nim przede wszystkim wprowadzanie ułatwień w obrocie gospodarczym. Stała się ona instrumentem użytecznym dla przedsiębiorców, jak i bezpiecznym dla kontrahentów. Podlegając wpisowi do KRS lub CEIDG i mając ustawowo określony zakres umocowania, służy pewności i szybkości obrotu gospodarczego. Prokura jest wygodną instytucją prawa dla mocodawcy, bo prokurent może go wyręczać niemal we wszystkich czynnościach przedsiębiorcy. W jej gestii jest regulacja wyłącznie stosunków zewnętrznych pomiędzy osobami trzecimi a mocodawcą, można rzec, że jest to przekazywanie na zewnątrz woli dysponenta. Wynika z tego, że prokura nie nie obejmuje umocowań do czynności prawnych w zakresie stosunków wewnętrznych przedsiębiorstwa związanych z jego ustrojem. Nie leżą więc w zakresie działań prokurenta takie czynności jak np. zgłaszanie wniosków o wpis do rejestru albo zwoływanie posiedzeń organów przedsiębiorcy. Kończąc te peany na temat prokury i prokurenta należy zwrócić uwagę na pewne, jednak zagrożenie dla przedsiębiorcy tak szerokim umocowaniem prokurenta. Otóż może się okazać, że prokurent wykorzystując swoje umocowanie, może dokonać czynności niekorzystnych dla przedsiębiorstwa, zanim jeszcze stracił zaufanie, która to strata mogła stać się powodem jego odwołania.
Prokurent to pełnomocnik z najszerszym, jakie jest możliwe, pełnomocnictwem udzielanym w :
Warte podkreślenia jest to, że uprawnienie do ustanowienia prokury pojawia się na każdym etapie działania powyższych nawet jeszcze przed wpisem do rejestru przedsiębiorców. Należy tu wspomnieć jeszcze o jednoosobowej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca (właściciel) powinien wskazać prokurenta , który stanie się zarządcą sukcesyjnym po śmierci przedsiębiorcy.
Inną różnicą ( poza zakresem) między pełnomocnictwem ogólnym (zwykłym) a prokurą: tego pierwszego może udzielić każdy i to określa jego zakres, natomiast prokurenta może ustanowić tylko przedsiębiorca, a zakres pełnomocnictwa określony tu jest przez przepisy prawa.
W uchwale ustanawiającej prokurenta należy określić rodzaj otrzymywanej prokury, która może być :
Gdy prokurent jest już powołany, składany jest wniosek o jego wpisanie do KRS. Wymagana tu jest opłata sądowa 400,00 od wniosku, a koszt ogłoszenia faktu powołania prokurenta w Monitorze Sądowym i Gospodarczym to 250,00 zł. W przypadku wykreślenia prokurenta ze spisu, opłaty są analogiczne.
Może to być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Kodeks cywilny nie zawiera jednak żadnych ograniczeń w kwestii karalności (również kryminalnej) dotyczących przeszłości kandydata na prokurenta, ale z innych regulacji wynika, że uprzedni prawomocny wyrok sądu (skazujący za przestępstwo albo orzekający zakaz pełnienia funkcji) jest prawnie relewantny także w odniesieniu do prokury. Innymi słowy, przyszły prokurent w kwestii „karalność” powinien mieć czyste konto. Nie ma takiej możliwości, żeby prokurentem została osoba prawa. Przepisy nic natomiast nie mówią o kwalifikacjach, czy wykształceniu przyszłego prokurenta. Zwykle jednak jest tak, że prokurentem zostaje osoba z najwyższego kierownictwa firmy, np. dyrektorzy generalni, dyrektorzy handlowi, główni księgowi, a oni posiadają przecież, z reguły, stosowne kwalifikacje, bo inaczej wspólnicy czy zarząd firmy nie powołałby ich na stanowiska prokurenta, które wymaga właśnie najwyższych kwalifikacji. ekonomicznych, prawnych, zarządczych.
W przeciwieństwie do zwykłego pełnomocnika prokurent ma pełnomocnictwo do wykonywania wszystkich czynności tak sądowych, jak i pozasądowych, które związane są z prowadzeniem przedsiębiorstwa, w którym jest on prokurentem. Wszystkie czynności wykonywane przez prokurenta będą pociągały za sobą skutki prawne dla tej firmy. Oprócz czynności sądowych w obszarze czynności prokurenta leżą:
Są jednak czynności, wykonania których wzbrania prokurentowi Kodeks cywilny. Prokurent nie może:
Jeśli jednak przedsiębiorca chce, aby prokurent wykonał i te czynności – z wyjątkiem powołania innego prokurenta- powinien udzielić na te czynności pełnomocnictwa szczególnego. Dodać należy, że prokurent nie może reprezentować spółki w czynnościach procesowo-prawnych. Tak właśnie orzekł 4 lipca 2014 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie o Sygn. akt VIII Gz 111/14).
Prokurent powoływany jest na czas określony lub nieokreślony, a odwołać można w każdym czasie. Są jednak okoliczności, w których bycie prokurentem wygasa z mocy prawa. Okolicznościami tymi są:
Instytucja prokury jest bardzo pożytecznym instrumentem prawa handlowego, z którego szeroko i chętnie korzystają zarówno przedsiębiorcy, jak i kontrahenci. Niewielkie zagrożenie (krótko o nim wspomniano) jakie ze sobą niesie można łatwo wyeliminować w momencie ustanawiania prokurenta, jako osoby cieszącej się zaufaniem przedsiębiorcy.
Dodaj komentarz